دتکتور گاز ضد انفجار یکی از تجهیزات سیستم پایش گاز و آتش - F&G است که جهت تشخیص گازهای خطرناک قابل احتراق و انفجار، گازهای سمی و شیمیایی معمولا در صنایعی مثل نفت و گاز، پتروشیمی و پالایشگاه در ساحل و فراساحل و معادن مورد استفاده قرار می گیرند.
در اوایل قرن هجدهم میلادی وجود شعله شمع یا فانوس در معادن به دلیل نشت گاز متان باعث بروز حریق و انفجار می گردید. برای پیشگیری از این نوع حوادث سر همفری دیوی (Sir Humphry Davy) در سال 1815 لامپ حباب داری را اختراع کرد که ایده اولیه انواع دتکتور گاز ضد نفجار امروزی به حساب می آید.
ویژگی ها و مزایای دتکتور گاز ضد انفجار
دتکتور گاز ضد انفجار از محفظه ای ضد انفجار بهره می برد که باعث ایزوله شدن محیط داخلی دتکتور از محیط بیرونی می شود و اجازه نمی دهد که جرقه ها یا انفجارهای داخلی باعث احتراق یا انفجار گازهای محیطی گردد.
بنابراین استفاده از دتکتور گاز ضد انفجار خطر آسیب بیشتر در منطقه پر خطر را کاهش می دهد. از آنجایی که این دتکتورها قادر به مهار انفجارهای داخلی هستند، باعث افزایش ایمنی در محیط و کاهش خطرات احتمالی می شود.
دتکتورهای گاز ضد انفجار مورد استفاده در سیستم های پایش آتش و گاز (F&G System) باید پس از پشت سر گذاشتن تست ها و آزمایش های سختگیرانه استانداردها و تاییدیه های خاصی را دریافت نمایند. این دتکتورها معمولا گواهینامه ها و تاییدیه هایی مثل ATEX (دستورالعمل اتحادیه اروپا برای تجهیزات مورد استفاده در شرایط بالقوه انفجاری)، IECEx، FM و UL را دارا می باشند.
دتکتورهای گاز ضد انفجار به دلیل بهره بردن از فناوری های پیشرفته و طی نمودن آزمایش های سختگیرانه و در نتیجه برآورده ساختن الزامات استانداردها و دستورالعمل های مربوط، علاوه بر ارتقا ایمنی و پیشگیری از حوادث و خسارات جانی و مالی، باعث افزایش بهره وری و ارزش خدمات می شوند. همچنین این دتکتورها معمولا دارای عمر مفید طولانی می باشند و از این لحاظ نیز صرفه اقتصادی بالایی دارند.
موارد مصرف دتکتورهای گاز ضد انفجار
تشخیص گازها و بخارات قابل اشتعال قبل از تبدیل شدن به یک خطر بر اقدامات حفاظتی در برابر انفجار مکانیکی و الکتریکی اولویت دارد که دتکتور گاز ضد انفجار این نیاز را مرتفع می سازد. در هر شرایطی که گازها و بخارات قابل اشتعال می تواند منجر به شرایط خطرناک شود - چه در حفاری اکتشافی و تولید نفت خام و گاز طبیعی، در صنایع شیمیایی و پتروشیمی، در حین ذخیره سازی و حمل و نقل مایعات و گازهای قابل اشتعال، در حین پردازش پلاستیک، یا در زمان استفاده از حلال ها - حفاظت در برابر انفجار برای پرسنل و همچنین تأسیسات مورد نیاز است.
گازها و بخارات قابل اشتعال تنها در صورتی می توانند توسط منبع احتراق با انرژی و یا دمای اشتعال به اندازه کافی بالا مشتعل شوند که - در شرایط جوی - در ترکیب با غلظت کافی از اکسیژن در هوا وجود داشته باشند. این غلظت ها به عنوان حد انفجار پایین (LEL) نامیده می شوند.
به عبارت دیگر، احتراق تنها در صورتی می تواند اتفاق بیفتد که سه شرط وجود داشته باشد:
- غلظت گاز یا بخار قابل اشتعال بالای LEL باشد.
- غلظت کافی از اکسیژن / اتمسفر وجود داشته باشد.
- درجه حرارت یا سطح انرژی به اندازه کافی از منبع احتراق وجود داشته باشد.
همین امر به صورت معکوس نیز صدق می کند: اگر یکی از این سه شرایط برآورده نشده باشد، هیچ راهی وجود ندارد که احتراق یا انفجار رخ دهد. بنابراین اقدامات حفاظتی در برابر انفجار می تواند به شرح زیر باشد:
- غلظت های محدود
- کاهش حرارت و انرژی
- استفاده از تجهیزات عملیاتی ضد انفجار
دتکتور گاز ضد انفجار یکی از تجهیزاتی است که شرط سوم را برآورده می سازد و در صنایعی که اشاره شد با تشخیص گازهای قابل احتراق و همچنین گازهای سمی و خطرناک برای انسان و محیط باعث کاهش آسیب های بالقوه و افزایش ایمنی می گردد.
دتکتور گاز ضد انفجار با تشخیص گازها و بخارات قابل اشتعالف قبل از اینکه غلظت آن به نقطه اشتعال و انفجار برسد، سیگنالی را به سیستم اعلام حریق ارسال می کند تا با فعال نمودن تجهیزات هشدار دهنده، پرسنل را از وجود خطر مطلع سازد.
به طور کلی دتکتورهای گاز ضد انفجار برای تشخیص گازهایی مثل متان CH4، هیدروژن H2، اکسیژن O2، سولفید هیدروژن H2S ، نیتروژن دی اکسید NO2، گوگرد دی اکسید SO2، سولفور هگزا فلوراید SF6، ازون O3، فسفین PH3، آمونیاک NH3 و منوکسید کربن CO مورد استفاده قرار می گیرند.
صنایع مورد استفاده
به طور کلی صنایع عمده ای که در سیستم پایش گاز و آتش آنها از دتکتور گاز ضد انفجار استفاده می شود عبارتند از:
- صنایع نفت و گاز
- پتروشیمی
- پالایشگاه ها
- اکتشاف و تولید نفت در دریا
- تاسیسات نفت و گاز خشکی
- کارخانه های شیمیایی
- عملیات دریایی
- مخازن
- پایانه های نفتی
- خطوط لوله و انتقال گاز
- نیروگاه ها
- معادن
- کارخانه های کاغذ
انواع دتکتور گاز ضد انفجار بر اساس سنسور
دتکتور گاز ضد انفجار را بر اساس نوع سنسور بکار رفته در آنها می توان به انواع زیر تقسیم کرد:
- نیمه هادی (MOS)
- الکتروشیمیایی (Electrochemical)
- دتکتورهای کاتالیستی (Catalytic Bead)
- دتکتورهای گاز مادون قرمز (Infrared)
برندهای شاخص
از برندهای شاخص دتکتور گاز ضد انفجار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
انواع دتکتورهای گاز بر اساس روش کاربری و عملکرد
انواع دتکتور گاز بر اساس روش کاربری و برخی ویژگی های عملکردی در سامانه تخصصی کیوپیکت به صورت زیر دسته بندی شده است:
با ثبت نام رایگان در سامانه تخصصی کیوپیکت به عنوان خریدار یا فروشنده و تامین کننده می توانید نسبت به استعلام قیمت از نمایندگی فروش و تامین کنندگان انواع برندهای معروف، دریافت مشخصات فنی، مقایسه کالا و خرید و فروش بی واسطه انواع دتکتور گاز ضد انفجار اقدام نمایید.
