کابل ضد حریق (Fire Resistant Cable) که به کابل مقاوم در برابر حریق یا کابل نسوز نیز معروف است، کابلی است که می تواند در شرایط آتش سوزی برای مدت معینی کارکرد خود را به طور ایمن حفظ کند.
کابل های مقاوم در برابر آتش می توانند برای مدت معینی در شرایط آتش سوزی عملکرد عادی خود را ادامه دهند. این کابل ها با کابل های بازدارنده یا به تعویق اندازنده حریق (Flame Retardant Cables) متفاوت هستند. کابل های بازدارنده شعله برای جلوگیری از گسترش آتش سوزی طراحی شده اند. تفاوت عمده آنها این است که کابل ضد حریق در شرایط آتش سوزی همچنان عملکرد خود را تا مدتی حفظ می کند. اما در مورد کابل های به تعویق اندازنده حریق، چنین نیست.
کارکرد کابل ضد حریق
کارکرد اصلی کابل های مقاوم در برابر آتش، تامین برق در مواقع اضطراری مانند آتش سوزی است. یک کابل مقاوم در برابر حریق در صورت آتش سوزی بلافاصله قطع نمی شود. درعوض، این کابل ها همچنان برق را برای حرکت در مدارها فراهم می کنند.
در این شرایط برق از طریق کابل های نسوز به سمت سیستم های اضطراری مانند آسانسور، پمپ های آتش نشانی، تجهیزات کنترل دود و سیستم های اعلام حریق هدایت می شود.
بیشتر پروتکل‌های ایمنی مستلزم این هستند که مدارهای اضطراری به مدت 2 ساعت در هنگام اضطرار فعال بمانند. به همین دلیل کابل های مقاوم در برابر آتش باید به مدت زمان کافی بتوانند در شرایط حریق به عملکرد عادی خود ادامه دهند تا امکان برای عملیات اضطراری از قبیل زیر فراهم شود:
- ایجاد زمان برای تخلیه افراد از ساختمان.
- امکان استفاده از تجهیزات آتش نشانی مثل سیستم اعلام و اطفای حریق.
- امکان برقراری ارتباط در شرایط اضطراری.
موارد استفاده
مهمترین کاربرد کابل ضد حریق در مواقع آتش سوزی است. خطر حوادث ناشی از آتش سوزی در هر مکانی با مکانیسم های سیم کشی زیاد وجود دارد. برای جلوگیری از خرابی های عمده برق، نیروگاه ها از کابل نسوز استفاده می کنند.
کابل های نسوز برای تامین انرژی سیستم های اضطراری مانند اعلام حریق، سیستم های روشنایی اضطراری، سیستم های تشخیص حریق و سیستم های هشدار صوتی استفاده می شوند.
کابل های مقاوم در برابر حریق به طور گسترده در ساختمان های بلند، مترو، مراکز خرید زیرزمینی، نیروگاه ها و شرکت های مهم صنعتی و معدنی مرتبط با ایمنی آتش سوزی و نجات آتش سوزی استفاده می شوند.
ساختار کابل های نسوز
اکثر سازندگان کابل های مقاوم در برابر حریق را با نوار میکای غیر قابل اشتعال می سازند که دور سیم های مسی پیچیده شده است تا از آتش محافظت شود.
به طور معمول، کابل های معمولی دود منتشر می کنند که تا حد زیادی مانع از تلاش های اضطراری می شود. اما کابل های نسوز، برعکس کابل های معمولی بدون هالوژن هستند، به این معنی که دودی از خود ساطع نمی کنند.
شش جزء اصلی در کابل های ضد حریق وجود دارد.
1- هادی یا کنداکتور: در اکثر کابل های دارای درجه آتش سوزی، هادی از مس ساده آنیل شده ساخته شده است که رسانایی بالایی را فراهم می کند. این هادی جزء اصلی است که برق را از کابل های دارای درجه آتش تامین می کند. مس دارای نقطه ذوب 1083 درجه سانتیگراد است که آن را به یک هادی کابل خوب و مواد کابلی مقاوم در برابر آتش تبدیل می کند.
2- مانع حرارت: درست در زیر هادی مانع گرما است. این مانع شبیه یک حلقه است و سازندگان این جزء استوانه ای را در اطراف هادی قرار می دهند. سد حرارتی اولین خط دفاعی در کابل های ضد حریق است و معمولاً از نوار نگهدارنده در دمای بالا ساخته می‌شود.
3- عایق: عایق خط دفاعی بعدی بعد از مانع گرما است. این عایق از پلی اتیلن متقاطع مقاوم در برابر آتش در کابل های دارای درجه آتش ساخته شده است. این ماده از کابل در برابر آتش محافظت می کند تا برای مدتی قادر به ادامه کار باشد.
4- غلاف داخلی: جزء غلاف داخلی برای کاهش انتشار دود در هنگام وقوع آتش سوزی مهم است. در کابل های ضد حریق، غلاف داخلی از یک ترکیب هالوژن صفر و دود کم برای انتشار گاز کم یا بدون گاز ساخته شده است.
5- زره: در یک کابل ضد حریق، جزء زره با فولاد گالوانیزه ایجاد می شود.
6- غلاف بیرونی: مانند غلاف داخلی، غلاف بیرونی کابل ضد حریق نیز حاوی ترکیبی با هالوژن صفر و کم دود است.
طبقه بندی کابل های مقاوم در برابر حریق
اکثر کابل های مقاوم در برابر شعله به کلاس A و کلاس B تقسیم می شوند.
کابل های مقاوم در برابر شعله کلاس A
کابل‌های ضد حریق کلاس A، کابل‌های نسوز با کارایی بالا هستند که در موقعیت‌های آتش سوزی فوق العاده به خوبی کار می کنند. این کابل های ضد حریق می توانند دمای بین 950 درجه تا 1000 درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
کابل های مقاوم در برابر حریق کلاس A تا 90 دقیقه تمام آسیب ها و سوختن را تحمل می کنند و خطر سوراخ شدن کابل وجود ندارد.
این بازه زمانی به افراد فضای زیادی برای انجام اقدامات اضطراری لازم می دهد. به همین دلیل است که اگر می خواهید منبع تغذیه اضطراری خود را برای مدت طولانی تری حفظ کنید، باید از کابل های مقاوم در برابر شعله کلاس A استفاده کنید.
کابل های نسوز کلاس B
کابل های ضد حریق کلاس B در مقایسه با کابل‌های مقاوم در برابر شعله کلاس A کمی عملکرد پایین تری دارند. با این حال، آنها محافظت کافی از منبع تغذیه را فراهم می کنند تا سیستم های اضطراری را در صورت بروز آتش سوزی فعال نگه دارند.
تولید کنندگان کابل های ضد حریق کلاس B را برای تحمل دمای بین 750 درجه تا 800 درجه سانتیگراد ارائه می کنند.
درست مانند کابل های نسوز کلاس A، کابل های کلاس B نیز تا 90 دقیقه از سوختن و آسیب دیدن جلوگیری می کنند.
انواع کابل ضد حریق
دو کابل اصلی ضد آتش وجود دارد: کابل های MI و کابل های MC.
کابل های ضد آتش عایق معدنی (MI)
کابل های ضد آتش MI از بهترین مواد برای مقاومت در برابر آتش سوزی استفاده می کنند. MI مخفف کابل های عایق معدنی (Mineral Insulated) است و این ماده بهترین ویژگی های مقاومت در برابر آتش را ارائه می دهد. کابل های درجه بندی آتش MI مقاومت بالایی در برابر آتش دارند و این کابل ها در دمای 250 درجه سانتیگراد کار می کنند.
کابل های ضد حریق فلزی (MC)
کابل های دارای آتش نشانی فلزی یکی دیگر از نوع های متداول کابل هستند. انواع مختلفی از کابل های MC وجود دارد، اما بیشتر آنها با سه سیم عایق تولید می شوند. سیمهای عایق توسط آلومینیوم محافظت می شوند.
در مقایسه با کابل های MI این کابل ها بسیار ایمن تر و کار با آنها آسان تر هستند. کابل های MC در مقایسه با کابل های MI ارزان تر هستند و هزینه نصب زیادی با این نوع کابل وجود ندارد.
یکی دیگر از مزایای مهم کابل های MC این است که آنها دارای رتبه 2 ساعته آتش سوزی هستند. به این معنی که در صورت وقوع آتش سوزی، زمان کافی برای اجرای عملیات ایمنی و نجات خواهید داشت.
استانداردها و الزامات کابل ضد حریق
کابل های نسوز با توجه به کاربری آنها باید الزامات کدهای خاص استانداردهای BS، BS EN، IEC و LPCB را برآورده کنند.
به طور مثال کد BS 5266-1 مخصوص کابل های ضد حریق روشنایی اضطراری و کد BS 5839-1 جهت کابل های نسوز در طراحی، نصب، راه اندازی و نگهداری سیستم های اعلام و اطفای حریق مشخص گردیده است.
برای ارائه بهترین استفاده ممکن، کابل های مقاوم در برابر آتش باید الزامات EN50200 کلاس PH60 را برآورده کنند.
برندهای شاخص
در سامانه تخصصی کیوپیکت برندهای زیر از کابل های ضد حریق موجود است:
با ثبت نام رایگان در سامانه تخصصی کیوپیکت به عنوان خریدار یا فروشنده و تامین کننده می توانید نسبت به استعلام قیمت از نمایندگی فروش و تامین کنندگان انواع برندهای معروف، دریافت مشخصات فنی، مقایسه کالا و خرید و فروش بی واسطه انواع کابل ضد حریق اقدام نمایید.
